از جلوگیری از کوددهی بیش از حد: تأثیر pH خاک بر بهره‌وری کود آمونیوم سلفات و راهکارهای مدیریتی

آیا کود سولفات آمونیوم شما مؤثر نیست؟ دلیل احتمالی pH خاک است

شما ممکن است هر ساله به اندازه‌ای کود بزنید که توقع دارید محصولاتتان رشد کند، اما باز هم نتیجه‌ای مشابه ندارید. این موضوع در کشاورزی ایران و سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک بسیار رایج است — خاک خشک، سنگین یا با pH نامتعادل، می‌تواند حتی بهترین کود را غیرفعال کند.

در اینجا، ما به شما نشان می‌دهیم چرا کود سولفات آمونیوم (NH₄)₂SO₄ — با محتوای نیتروژن حداقل ۲۰.۵٪ و گوگرد ۲۳٪ — ممکن است در خاک‌های مختلف عملکرد متفاوتی داشته باشد، و چگونه می‌توانید با تنظیم pH خاک، از کود خود بهترین استفاده را ببرید.

چرا pH خاک روی کارایی کود سولفات آمونیوم تأثیر می‌گذارد؟

کود سولفات آمونیوم به دلیل حل‌پذیری بالا، سریع‌تر از بسیاری از کودهای شیمیایی دیگر در خاک جذب می‌شود. اما اگر pH خاک بیش از ۷.۵ باشد (خاک قلیایی)، آمونیوم (NH₄⁺) به گاز آمونیاک (NH₃) تبدیل می‌شود و از خاک فرار می‌کند — این یعنی بخشی از نیتروژن شما به طور غیرقابل بازیابی از دست می‌رود.

«در مناطق شمالی ایران که خاک‌ها معمولاً خنثی تا کمی قلیایی هستند، استفاده از کود سولفات آمونیوم بدون بررسی pH، می‌تواند منجر به ضایعات اقتصادی شود.» — دانشمند کشاورزی، مرکز تحقیقات خاک، تهران

به عبارت دیگر، در خاک‌های با pH پایین (کمتر از ۵.۵)، کود ممکن است به سرعت محلول شود اما نیتروژن ممکن است توسط میکروارگانیسم‌های خاک به فرم‌هایی تبدیل شود که گیاه نمی‌تواند آن را جذب کند. بنابراین، تعادل pH بین ۶.۰ تا ۷.۰ برای بهره‌وری حداکثری کود سولفات آمونیوم ضروری است.

چطور از کود بیش‌ازحد جلوگیری کنید؟

کودهای شیمیایی بیش‌ازحد فقط مضر نیستند — بلکه به خاک آسیب می‌زنند. در مطالعه‌ای در استان اصفهان، کشاورزانی که بیش از ۱۵۰ کیلوگرم کود سولفات آمونیوم در هکتار استفاده کرده بودند، در مقایسه با گروه کنترل (۱۰۰ کیلوگرم)، عملکرد گندم کم‌تری داشتند — به دلیل تجمع نیتروژن و خطر آلودگی آب‌های زیرزمینی.

راه‌حل؟ تست خاک قبل از هر ساله و استفاده از برنامه‌های کودی مبتنی بر نیاز گیاه و نوع خاک. همچنین، کود را در مرحله ابتدایی رشد (در زمان کاشت یا بعد از گل‌دهی) بزنید — نه در تمام موسم.

آیا تا به حال این تجربه را داشته‌اید که کود بزنید ولی گیاه نمی‌رشد؟ در کامنت‌ها بنویسید — تجربه‌های شما می‌تواند به دیگران کمک کند.